Funeraire en culturele tradities en nieuwe rituelen bij uitvaarten
Tradities en rituelen spelen een belangrijke rol in het afscheid nemen van dierbaren. Op 15 maart 2025 organiseert Stichting Ma Jong een culturele dag in de PHIL Haarlem waar het erfgoed van Nederland en Suriname centraal zal staan, waarbij er aandacht is voor cultureel erfgoed rondom rouwrituelen en funeraire tradities uit Suriname en Nederland.
In een tijd waarin traditionele religieuze rouwrituelen afnemen en eigen invullingen toenemen, willen wij laten zien ervaren hoe oude tradities en nieuwe rituelen hand in hand kunnen gaan. Dit open huis biedt een unieke gelegenheid om te leren, te beleven en te reflecteren op de rol van tradities en rituelen in diverse samenlevingen. Denk aan de betekenis van de koffietafel, vlechtbrood en hemelse snert. Welke waarde hebben deze gebruiken vandaag de dag, en hoe dragen we deze kennis door aan toekomstige generaties?
De rouwrituelen van Nederland en Suriname vertonen opvallende overeenkomsten, zeker wanneer wordt gekeken naar de rouwtradities uit de slaventijd en op de plantages. Het gebruik van een ‘bakje troost’ had als doel om troost te bieden in verdrietige tijden. Het plakje cake symboliseerde de suiker die vanuit de plantages werd meegenomen. Ook het eten, zoals de hemelse snert, vertelde een verhaal: de geur en smaak brachten een verbinding met de dood. Tijdens het evenement is er een kleine expositie te bewonderen over culinaire tradities, oude rouwkleding en zijn er muzikale optredens van enkele folklore groepen. Deze groepen zullen o.a. rouwliederen ten gehore brengen.
Over Stichting Ma Jong
De Stichting Ma Jong is opgericht in juli 2021 in Haarlem en heeft als missie het leveren van een bijdrage aan de instandhouding en ontwikkeling van de culturen van de Marrons en inheemse bevolking in Nederland en in Suriname.
Focus ligt hierbij onder meer op verbinding. Stichting Ma Jong wil dit bereiken door het organiseren van diverse activiteiten en projecten op het gebeid van onderwijs, traditie, geschiedenis en godsdienst in de specifieke talen van de Marrons en inheemse bevolkingsgroepen.
Tevens wil de Stichting Ma Jong juridische informatie geven aan beide groepen inzake uitvaarten, erfenissen en de Nederlandse en Surinaamse wetgeving.
Programma
12.30: Inloop in de foyer
- Geniet van Hemelse Soep onder muzikale begeleiding van Hanneke Koek, Haarlemse volksmuzikant.
13.00: Processie
- Processie met Ferentes dragers en kist vanaf de kerk naar De PHIL.
- Muzikale begeleiding door de Bazuin van Baas Berg uit Haarlem.
- Korte toelichting op de dragers en hun erfgoed door Bram van der Laan
Vanaf 14.00: Doorlopende expositie in de foyer
- Rouwkleding en accessoires uit de periode rond 1900.
- Tradities bij de mannentafel en vrouwentafel, met verhalen en anekdotes over afscheidsceremonies.
Programma in de Kleine Zaal
13.15: Opening: Statige muzikale welkomsliederen verzorgd door het Vrijstatig Volkje en het Surinaamse volkslied door baas Berg
14.15: Muzikaal optreden door Hanneke Koek met Haarlemse volksmuziek.
14.30: Kaarsenritueel door Mevr. Georgette Nahar: Tradities bij diverse uitvaarten.
14.45: Kistenpresentatie door Regillio Ellensburg: Ecologische kisten en duurzaamheid in de uitvaartsector.
15.00: Pauze, muzikaal omlijst door het Vrijstatig Volkje.
15.30: Optreden van de Hoolter Dansers in folkloristische kleding.
16.30: Lezing door Frank Bloem, parfummaker en geurontwerper: De geurensensatie bij afscheid.
17.00: Afsluiting door de Hoolter Dansers met een feestelijk slotoptreden.
Deze dag wordt mogelijk gemaakt door St. Ma Jong (Funerair Historisch Erfgoed) en PHIL Haarlem, in samenwerking met Rebup en Buurts.